Photoshop – Nên hay không? - Câu lạc bộ nhiếp ảnh Gia Định

Trãi qua một thời gian dài gắn bó với phòng tối thủ công và bây giờ là “phòng sáng” ̀ được trang bị computer với công cụ là phần mềm photoshop, tôi có điều kiện so sánh, đánh giá công việc làm ảnh của hai thời kỳ…Phải thừa nhận rằng công nghệ số hoá hình ảnh đã đem lại những lợi ích đáng kể.

Đầu tiên, là những lợi ích “nhãn tiền”:

BUỒNG TỐI: Không phải dành ra một khoảng không, một phần diện tích nhà ở để làm buồng tối phục vụ công việc tráng rọi ảnh. Với chiếc computer, ta có thể đặt bất kỳ nơi đâu: từ phòng khách đến phòng ngủ, từ nhà dưới đến trên lầu… miễn là đáp ứng được yêu cầu thuận tiện và không chói sáng là được.

KHÔNG GIAN LÀM VIỆC: Không phải “lầm lũi” trong không gian đen kịt, không “choáng” với mùi hoá chất, không bị thuốc “ăn tay”, người làm ảnh ngày nay được làm việc trong điều kiện tốt hơn nhiều: Một gian phòng đầy đủ ánh sáng, thoáng đãng, du dương tiếng nhạc…rất có lợi cho thể lực lẫn tinh thần.

QUY TRÌNH LÀM VIỆC: Các công đoạn làm ảnh ngày nay đều được “nhìn thấy”. Do vậy tiết kiệm được rất nhiều thời gian và tiền bạc. Sau khi cài đặt profile do lab cung cấp, hoặc cân chỉnh không gian màu chính xác với máy rọi ảnh, ngưòi làm hình không cần phải test mà có thể tin chắc vào câu châm ngôn đầy tự hào của thời kỳ số hoá: “what you see, what you get”(thấy sao, được vậy). Không sợ phải “chết giấy” do sự thất thường về hoá chất, nhiệt độ hay điện nguồn. Không sợ lãng phí thuốc khi buộc phải nghỉ tay, chỉ cần click chuột vào chữ SAVE để bảo toàn công sức đã bỏ ra trước đó.…

CHẤT LƯỢNG CÔNG VIỆC: Có thể nói cái lợi lớn nhất là chất lượng công việc được nâng lên: Để đạt được độ tương phản cao, với kỹ thuật truyền thống, người ta dùng giấy gắt, đổi bài thuốc, tăng nhiệt độ…Còn với photoshop thật đơn giản, chỉ cần nhấp chuột là xong! Một số lệnh hổ trợ hữu hiệu như curve, level, bright & contrast; chưa “đã”, có thể “cộng hưởng” thêm từ phần blending mode của bảng layer. Với việc cân chỉnh màu sắc cũng rất hay: Lệnh color balance được viết trên nguyên lý của đầu rọi màu, lệnh selective color cho phép chỉnh từng màu, lệnh hue dùng thay đổi bản chất và độ bão hoà của màu sắc. Để bù trừ màu có color filter, chỉnh cục bộ trên từng màu với biên độ tuỳ biến có lệnh replace color… Việc “thui-che”, “cứu” những ảnh thiếu-thừa sáng, mất nét; chấm bụi, tô màu hay làm ảnh đơn sắc trở nên quá đơn giản. Ta còn có thể rọi hàng trăm ảnh cùng một lúc với tốc độ, sự ổn định và độ chính xác cao. Điều mà buồng tối thủ công không thể bì kịp.

Không dừng ở đó, việc ứng dụng photoshop đem lại nhiều bổ ích chẳng thể đong đếm hay nhìn thấy bằng mắt…

Việc tăng giảm màu sắc trong ảnh giờ đây quá đơn giản, chỉ cần rê chuột là thay đổi hoàn toàn cục diện. Nhưng chính vì vậy càng đòi hỏi người sử dụng phải thật tỉnh táo, bản lĩnh để đưa màu đến “ngưỡng” của nó. Cái “ngưỡng” đó không chỉ dừng lại ở mức độ một bức ảnh “no” màu, mà nó còn thể hiện ở sự nhạy cảm, độ tinh tế của người làm ảnh trên từng màu sắc đang có. Ngôn ngữ màu sắc ấy vừa là đòi hỏi, vừa là sự nâng cao trong tư duy mỹ thuật, tạo ra một môi trường rèn luyện liên tục cho người làm ảnh ngày nay. Một bức ảnh đã thấy đẹp hôm trước, ngay hôm sau đã đem ra làm lại là chuyện bình thường. Đó là dấu hiệu thăng hoa của tri thức nghề nghiệp, là đòi hỏi chính đáng đươc các phần mềm đồ hoạ ngày nay phát huy rất cao trong óc sáng tạo của chúng ta.

Việc làm sáng tối, tương phản của một bức ảnh cũng vậy. Photoshop cho phép thực hiện ý đồ một cách dễ dàng, dẫu đó là một chi tiết rất nhỏ. Từ đó thiết lập nên ý thức, kỹ năng về một số vấn đề quan trọng khác của một bức ảnh như: mảng tối-sáng, chính-phụ, đậm-nhạt, độ khối cho ảnh… Việc hiển thị hình ảnh trên computer cho phép ta chiêm nghiệm, phân tích , định hướng rồi thử nghiệm những thay đổi tích cực cho bức ảnh thêm hoàn thiện. Chính sự tiện ích, tính hiệu quả của photoshop đem lại, đặt người làm ảnh vào một vị thế mới với yêu cầu cao và toàn diện hơn nhiều…

Hơn thế, photoshop còn phát huy được sức tưởng tượng, kích thích sự sáng tạo, giúp “diễn giải” những dự cảm và tạo điều kiện trình bày cá tính sáng tạo một cách rõ nét. Màu sắc có thể vượt ngưỡng, ánh sáng có thể vượt qua logic của thiên nhiên, để trình bày một cảm xúc, một quan điểm nghệ thuật, hướng người chơi ảnh đến một chân trời mới rộng mở hơn.

Chính những vận động nội tại đó nâng cấp dần tư duy của người làm, người chơi ảnh. Vì vậy, theo tôi, ứng dụng photoshop là một phần thiết yếu cho nghề nghiệp cần được cập nhật và nâng cao.

Hoàng Trung Thủy